Kennisinstituut
De laatste jaren heeft het NIVZ veel kennis opgedaan. Door verschillende pre-scans en risk assessments voor diverse opdrachtgevers bij de kust bij recreatieplassen, hebben we praktisch toe te passen beleidsadviezen en richtlijnen ontwikkeld. Adviezen en richtlijnen ‘die ertoe doen’ om de zwemveiligheid in Nederland te bevorderen en verder te vergroten. Om het aantal verdrinkingsdoden terug te brengen.
Verdrinking
Verdrinking ziet er veelal niet uit zoals mensen denken. Mede door Hollywood en Baywatch is het beeld van een hevig spetterende, zwaaiende en om hulp roepende drenkeling in onze psyche ingebakken. Verdrinking is echter een veel stiller en eenzamer proces dan je denkt.
Iemand die aan het verdrinken is levert de strijd van zijn leven. Zwaaien en spetteren zal in veel gevallen niet lukken. Wanneer de armen boven het hoofd gestoken worden om te zwaaien, zakt hij juist dieper weg in het water. Ook kan een drenkeling, door gebrek aan zuurstof vaak niet om hulp roepen. Alle kracht is nodig om boven te blijven en als het lukt, een hapje adem te pakken.
Door de paniek worden ongecontroleerde bewegingen gemaakt die lijken op zwemmen, of in het geval van kinderen zelfs op spelen. Hierdoor is verdrinking vaak ook slecht te herkennen door omstanders.
Kun je verdrinking dan wel herkennen?
Wat gebeurt er met het menselijk lichaam bij verdrinking? In onderstaande video gaat Joost Bierens in op deze vragen. Joost Bierens is van beroep anesthesioloog en hoogleraar bij de Onderzoeksgroep Urgentie en Rampengeneeskunde van de Vrije Universiteit Brussel. Daarnaast is hij één van de oprichters en initiatiefnemers van hebt tweejaarlijks " World Congress on Drownling prevention" en vertegenwoordigd hij Reddingsbrigade Nederland, de KNRM en de Maatschappij tot Redding van Drenkelingen bij de International Lifesaving Federation (ILS).
Hoe groot is het probleem nu eigenlijk?
Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) telt ons land sinds de jaren negentig jaarlijks tussen de 80 tot 100 verdrinkingen (verdrinkingsdoden als gevolg van een ongeluk door waterrecreatie, zwemmen, watersporten). Zoals te zien is op onderstaande afbeelding neemt het totaal aantal verdrinkingsdoden sinds de jaren 50 sterk af maar stabiliseert het verdrinkingscijfer zich vanaf de jaren 90. Deze sterke afname heeft waarschijnlijk te maken met investeringen in hulpdiensten en reddingscapaciteit. In Nederland is het inmiddels zo dat wanneer je 112 belt, er altijd wel binnen ca. 10 minuten hulpdiensten te plaatste zijn.
Werkelijk aantal verdrinkingen veel hoger
Goed bezig zou je zeggen. Echter verdrinken er in Nederland niet rond de 100 mensen, zoals de standaard rapportages van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) aangeven, maar tussen de 250 en 300. Dat blijkt uit aanvullende analyses van de CBS-data.
Het verschil wordt veroorzaakt doordat in de jaarlijkse rapportages verdrinkingen door zelfdodingen en vervoersongevallen niet zijn meegeteld. Hierbij gaat het om respectievelijk 42% en 16% van het totale aantal verdrinkingen. Zogeheten accidentele verdrinkingen (bijvoorbeeld baders en zwemmers die omkomen) zijn goed voor 38%. Het totale aantal ligt verder hoger omdat in de standaard jaarrapportages verdrinkingen van niet-inwoners niet worden meegeteld.
Investeer in voorlichting en onderzoek
Het NIVZ vraagt al langer aandacht voor het zorgwekkend aantal verdrinkingen per jaar. Omarm verdrinking als volledig thema net zoals dat met bijvoorbeeld verkeersdoden gebeurt. Benoem een stelselverantwoordelijke, één ministerie of organisatie die het thema verdrinking in al haar volledigheid omarmt.
In het besef dat ‘de fatale verdrinking’ een veelkoppig monster is adviseert het NIVZ om meer te investeren in voorlichting en onderzoek. Voorlichting om meer bewustzijn te creëren over de risico’s van zwemmen in open water. Je kunt beter je geld steken in het voorkomen van verdrinkingen dan in het verder optuigen van de reddingscapaciteit. Onderzoek om meer zicht te krijgen op de oorzaken van verdrinking, zodat meer gerichte preventieprogramma’s gestart kunnen worden. Het NIVZ is ervan overtuigd dat met een gezamenlijke inspanning van alle betrokken partijen aantal verdrinkingen per jaar te halveren is.
Muien
Jaarlijks veroorzaken muien wereldwijd tussen 65% en 80% van alle fatale- en niet fatale- verdrinkingen aan de kust! Een muistroom is een sterke vaak smalle voortstuwing van water, waarvan de stroming vaak dwars op de kust staat.
Ranomi Kromowidjojo won in 2012 goud bij de Olympische spelen in Londen op de 50 meter vrije slag. Dit deed zij in 24.51 sec. wat neerkomt op gemiddeld 7.3 Km/u. Een mui stroomt vaak al 8 Km/u en dat is sneller dan Ranomi kan zwemmen. Kortom, alss Ranomi er niet tegenin kan zwemmen, kan niemand dit. Meer weten over muien en de risico’s? Ga naar muien.nl!
ILSE
Het NIVZ is verbonden aan de International Life Saving federation of Europe (ILSE). Medewerkers van de NIVZ hebben zitting in de Rescue Commission van de ILSE. Zij maken ook deel uit van de internationale werkgroep ‘Risk-assessement en prescan’.
Het NIVZ Moedigt haar medewerkers aan actief te zijn bij de ILSE om kennis te delen en te leren. Het NIVZ adviseert mede op basis van de internationaal geldende normen van de ILSE. Mede aan de hand van deze normen adviseren wij hoe zwemveiligheid en eventueel het te volgen veiligheidsbeleid verder is aan te scherpen en te verbeteren.
VLAGGEN
Met vlaggen in verschillende kleuren kunnen door lifeguards diverse waarschuwingen worden gegeven. In het overzicht hieronder vindt u de meest gebruikte vlaggen in Nederland. Deze vlaggen worden gebruikt door lifeguards langs de kust en bij zwemlocaties.
INTERNATIONALE BORGING EN STANDAARDISERING
De standaard vlaggen zijn binnen de International Life Saving Federation (ILS) geborgd in position statement LPS-14 en binnen de International Organization for Standardization (ISO) gecertificeerd onder ISO 7010:2019. Voor vragen of opmerkingen over onderstaande vlaggen kunt u contact met ons opnemen.
Rechthoekige vlag
Geeft aan dat de reddingspost is geopend en er toezicht wordt gehouden door gekwalificeerde lifeguards.
Rechthoekige vlag
Geeft ernstig gevaar aan. Wordt gehesen als de condities van het (zwem)water zeer gevaarlijk zijn. Zwemmen, baden en andere activiteiten op of in het water worden ten zeerste afgeraden.
Rechthoekige vlag
Geeft gevaar aan. Wordt gehesen als de condities van het (zwem)water gevaarlijk zijn. Zwemmen, baden en andere activiteiten op of in het water wordt afgeraden. Zwemmers en baders moeten extra voorzichtig en waakzaam te zijn.
Windzak
Geeft aan dat het onveilig is om met (opblaasbare) drijfmiddelen het water op te gaan. Wordt gehesen bij een aflandige wind.
2 beachflags, die langs de waterlijn worden geplaatst
Geeft een afgebakende zwemzone aan. Het gebied tussen deze vlaggen staat onder permanent toezicht van gekwalificeerde lifeguards. Zwemmen tussen de vlaggen is aanbevolen. Watersport is in dit gebied niet toegestaan.
2 rechthoekige vlaggen, die langs de waterlijn worden geplaatst
Geeft een afgebakende watersportzone aan. Een gebied of grens van een gebied waar watersport bedreven wordt. Zwemmen wordt in dit gebied ten zeerste afgeraden.
Rechthoekige dubbele vlag
Geeft een zwemverbod aan. Zwemmen, baden en andere activiteiten op of in het water zijn niet toegestaan. Mensen kunnen hiervoor een boete krijgen.
Rechthoekige vlag
Geeft aan dat er sprake is van gevaarlijke (zee)dieren, ongedierte in het water. Zwemmen wordt afgeraden.
Rechthoekige vlag
Geeft de aanwezigheid van Eerste Hulp personeel aan op de reddingspost.
Rechthoekige vlag
Geeft aan dat een er een kind is gevonden die haar/zijn ouders en/of verzorgers mist. De ouders/verzorgers worden verzocht zich direct bij de reddingspost te melden.
2 beachflags, die langs de waterlijn worden geplaatst
Geeft een afgebakende zone aan waar de condities van het (zwem)water gevaarlijk zijn. Zwemmen, baden en andere activiteiten op of in het water hebben een verhoogd risico. Zwemmen tussen deze vlaggen wordt ten zeerste afgeraden.
Beachflag, die langs de waterlijn bij een mui wordt geplaatst, vaak in combinatie met de beachflags in het Rood met ‘DANGER’ in het geel.
Markeert de locatie van een mui. Kan gebruikt worden ter ondersteuning van afgezet gebeid met gevaarlijke omstandigeheden waar de condities van het (zwem)water gevaarlijk zijn vanwege een mui. Zwemmen wordt in dit gebied ten zeerste afgeraden.
Deze vlag is ontwikkeld door het NIVZ in samenwerking met diverse reddingsbrigades. Voor meer informatie over deze vlag of muien ga naar muien.nl
