In binnenwateren tijdens zomer 2022
In de zomer van 2022 verdronken er 22 zwemmers, waarvan twee-derde in binnenwateren als recreatieplas, rivier, gracht of kanaal. Dat blijkt uit een analyse van berichten in de media door het Nederlands Instituut Veiligheid Zwemlocaties (NIVZ).
Het NIVZ bepleit dat er meer oog komt voor de veiligheid bij zwemplekken. “Een verdrinking gaat soms zo snel, beheerders, houders, exploitanten die gelegenheid bieden tot zwemmen moeten beseffen dat zij ook een verantwoordelijk hebben in het treffen van veiligheidsmaatregelen.”, aldus Bernard Korte, directeur NIVZ.
Newsfeed
Het NIVZ heeft als doel om zwemplekken veiliger te maken en verdrinkingen te voorkomen. Vanuit deze doelstelling heeft het NIVZ gedurende het zomerseizoen de mediaberichten over verdrinkingen gevolgd. In deze ‘newsfeed’ werden deze zomer 56 verdrinkingsdoden in Nederland gemeld. In dit aantal zitten verschillende verdrinkingsoorzaken; van verkeers- en watersportongevallen tot zwemongevallen. Dit zijn er ruim 11 per maand.
Van die 56 zijn er 22 mensen verdronken tijdens het zwemmen, waarvan 9 mensen in recreatieplassen en rivieren en 6 in zee. De andere verdrinkingen vonden plaats in een gracht, sloot of kanaal. Er waren twee verdrinkingen van kinderen in een zwembad te betreuren. Alle verdronken zwemmers waren man of jongen. In een derde van de gevallen was de man 50 jaar of ouder. In een derde van de gevallen betrof het een buitenlander. Korte verklaart: “2021 was een lauwe zomer, waarin niet veel gezwommen werd. Dat was deze zomer anders. We hadden een warme zomer met veel zon. Dat zie je terug in de cijfers. In 2022 verschenen er meer berichten over verdronken zwemmers dan in 2021. In augustus verdronken maar liefst zeven zwemmers in één week.”
Kustwateren en binnenwateren
Opmerkelijk is dat het overgrote deel van de zwemmers verongelukken in het binnenwater. Korte: “De veronderstelling is dat de kustwateren veel gevaarlijker zijn. Dat is ook zo, maar feit is dat er langs de kust gedurende het zwemseizoen voor het grootste deel van de tijd toezicht van lifeguards is. Zwemmers in zee worden gewaarschuwd en teruggefloten en mogelijk gered als het bijna te laat is. In het binnenland is er nauwelijks toezicht bij de plekken waar wordt gezwommen in het open water. Daar wordt meer gerekend op de eigen verantwoordelijkheid van de zwemmers.”
Omgevingswet
Per 1 januari 2023 wordt de Omgevingswet ingevoerd. Het treffen van veiligheidsmaatregelen over zwemveiligheid in het open water valt onder deze nieuwe wet. Korte pleit ervoor dat houders en exploitanten van zwemlocaties dit moment grijpen om opnieuw na te denken over de eisen die zij stellen aan de zwemveiligheid. De nieuwe wetgeving biedt de provincie (Gedeputeerde Staten) de mogelijkheid om nadere voorschriften over zwemveiligheid op te nemen in hun Omgevingsverordening. Op dit moment is dat nog niet door alle provincies ingevuld. Korte: “Het goede nieuws is dat door een landelijke werkgroep een uniforme risico-inventarisatie voor houders en exploitanten van aangewezen zwemlocaties wordt ontwikkeld. Het zou mooi zijn als alle provincies deze omarmen en een plek geven in de nieuwe Omgevingsverordening.”
Zorgwekkend aantal
Het NIVZ vraagt al langer aandacht voor het zorgwekkend aantal verdrinkingen per jaar. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) rapporteert als sinds de jaren ’90 een aantal van 80 tot 100 verdrinkingsdoden per jaar. Om dit patroon te doorbreken adviseert Korte om meer te investeren in voorlichting en onderzoek. Meer voorlichting om bewustzijn te creëren over de risico’s van zwemmen in open water. Meer onderzoek om beter zicht te krijgen op de oorzaken van verdrinking. Zodat meer effectieve preventieprogramma’s gestart kunnen worden. Korte: “Ik ben ervan overtuigd dat met een gezamenlijke inspanning van alle betrokkenen het aantal verdrinkingen in Nederland gehalveerd kan worden.”
Noot over verdrinkingscijfers
- De cijfers van het NIVZ komen uit een ‘newsfeed’ die het NIVZ zelf onderhoudt en analyseert. Met daarbij een focus op het zomerseizoen en zwemmers. Daarmee put het NIVZ uit een andere bron en rapporteert zij over een kortere periode dan het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
- Het CBS zal naar verwachting haar verdrinkingscijfers over het jaar 2022 bekend maken in juli 2023. Over 2021 rapporteerde het CBS dat 204 Nederlandse ingezetenen waren verdronken (https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2022/30/minder-inwoners-verdronken-in-2021). Daarvan waren er 80 ‘accidentele verdrinkingen’. Dit zijn verdrinkingen binnenshuis, in een badkuip of binnenzwembad(je) plus de verdrinkingen in open water.
Voor meer informatie ga naar NIVZ.nl